Oymaağaç Höyüğü Vezirköprü merkezinin 7km kuzeybatısında yer almaktadır. 2005 yılında yüzey araştırmalarına, 2007’de ise kazı çalışmalarına başlanan Vezirköprü Oymaağaç kazılarına bu yıl yine Alman asıllı Türk vatandaşı Prof. Dr. Rainer Ö. Chizchon başkanlığında devam ediliyor.Kazıda Uşak Üniversitesi Arkeoloji bölüm başkanı Prof. Dr. Czichon’unun yanı sıra Ondokuz Mayıs Üniversitesi’nde öğretim üyesi Doç. Dr. Mehmet Ali Yılmaz başta olmak üzere yaklaşık 20 kişilik uzman bir ekip görev yapacaktır.
Asgari 6.000 yıllık tarihin izlerini taşıyan Oymaağaç’ın, Hititler’in kutsal şehri Nerik olduğu bilinmektedir. Bugüne kadar yapılan kazılarda yer altı merdiveni, kutsal çeşme ve çivi yazısı tabletler gibi yüzlerce kıymetli eser bulunan bu bölgede Kalkolitik döneminin ve Demir Çağı’nın izlerine rastlanılmıştır. Kazılar sırasında, tapınak olarak kullanıldığına inanılan ve sonunda bir pınar bulunan tünele de ulaşılmıştır.
Linkler: Resmi Web Sayfası | Instagram
Niksar Kalesi’nde bulunan kültür varlıklarının ortaya çıkarılması için kazı çalışmaları başlatılmıştır. 2021 Niksar Kalesi kazısı Tokat Müzesi başkanlığında, Ondokuz Mayıs Üniversitesi Sanat Tarihi Bölümü Öğretim Üyesi Dr. Öğr. Üyesi Turgay YAZAR’ın bilimsel danışmanlığında yürütülmüştür. Ayrıca kazı çalışmalarına Ondokuz Mayıs Üniversitesi Arkeoloji Bölümü’nden Doç. Dr. Davut YİĞİTPAŞA, Sanat Tarihi Bölümü’nden Dr. Şuayip ÇELEMOĞLU, Dr. Bilge BAHAR, İstanbul Üniversitesi Antropoloji Bölümü’nden Prof. Dr. Fadime Suata ALPRASLAN, Uzm. Danişment Hüseyin ŞAHİN, Uzm. Özgür DÜLGER, Uzm. Didem GÜZEL, Mahmut GİRİŞEN, İremnur İSKENDER ile Samsun Ondokuz Mayıs Üniversitesi Sanat Tarihi Bölümü, Arkeoloji Bölümü ve Cumhuriyet Üniversitesi Sanat Tarihi Bölümü’nden 18 öğrenci katılmıştır.
Niksar ilçe merkezinde, Kelkit Çayı’na karışan Çanakçı Deresi ile bu dere ile birleşen Maduru Deresi arasındaki tepede yer alan Niksar Kalesi, Pers kökenli Pontus Krallığı zamanında kurulmuş, Roma ve Bizans döneminde büyütülmüş, Danişmendli, Selçuklu ve Osmanlı dönemlerinde onarılarak kullanılmıştır. Yapıldığında iç kale alanını tanımlayan sur duvarları, iç, dış ve orta sur duvarları olarak üç ayrı hat oluşturmuştur.
Malazgirt Savaşı’ndan sonra muhtemelen 1076 yıllarında Türkler tarafından ele geçirilen şehir, Danişmentlerin ilk taht merkezi (başkenti) olmuştur. Niksar Kalesi Türklerin Anadolu’da yerleştikleri ilk kalelerden biri olması bakımından önemli bir yerleşmedir. İlçe merkezine hâkim konumundaki Anadolu’nun ikinci büyük kalesinde; medrese, iki hamam, iki mescit, kilise ve hapishane kalıntıları bulunmaktadır. İç Kale’ye hâkim bir noktada yer alan Fetih Camisi, Anadolu’daki ilk Türk camilerinden biri olması bakımından Türk-İslam mimarisi için önem taşımaktadır. Camiye bitişik olarak inşa edilmiş olan mekanların ise Danişmentlerin sarayına ait olduğu düşünülmektedir.
Kalede yapılan kazı çalışmaları, kalenin tarihi evreleri, kalede bulunduğu düşünülen saray, fetih camisi, hamam gibi kültür varlıklarının ortaya çıkarılmasını sağlayacak, ayrıca Türkiye’deki kale çalışmalarına katkı sunacaktır.
Proje Adı:Tokat ili, Merkez, Zile,Turhal ve Almus ilçeleri Arkeolojik Yüzey Araştırması
Proje Numarası: YA016005 (2022)
Çalışma Ekibi: Dr. Öğr. Üyesi Şengül Dilek FUL - Dr. Öğr. Üyesi Murat TEKİN - Doç. Dr. Hatice UYANIK - Prof. Dr. Davut YİĞİTPAŞA - Doç. Dr. Aygün KALINBAYRAK ERCAN - Prof. Dr. Tekin SUSAM - Dr. Öğr. Üyesi Kemal ERSAYIN
Tokat ili Merkez, Zile,Turhal ve Almus ilçeleri Arkeolojik Yüzey Araştırması projesi ile Tokat Merkez, Zile, Turhal ve Almus ilçelerindeki Antikçağ’a ait kültür varlıklarının tespiti, envanteri ve bilimsel değerlendirilmesi gerçekleştirilerek bölgenin Antikçağ dokusunun ortaya çıkarılması amaçlanmıştır. Bu amaçla 2022 yılında Zile’de başlayan çalışmalar sonucunda Antikçağ’a tarihlenen 2 kaya mezarı, 2 tümülüs, 2 kale, 1 açık hava kutsal alanı, 2 nekropol alanı, 1 antik su kanalı ile 2 grafito tespit edilerek kayıt altına alınmıştır. Bununla birlikte tescilli olan 2 tümülüs, 1 açık hava kutsal alanı ve 1 antik su kanalı kalıntısı ile tescilli olmamakla birlikte daha önceki yayınlardan bilinen 1 kalede de incelemeler yapılmıştır. 2023 yılındaki çalışmalar Zile ve Turhal ilçelerinde devam etmiştir. Gerçekleştirilen çalışmalar neticesinde Turhal ilçesinde 1 kale, 1 gözetleme kulesi, 1 kutsal alan, 1nekropol alanı ve bir yamaç yerleşimi; Zile ilçesinde ise 1 yamaç yerleşimi, 1 tepe üstü yerleşimi,1 höyük ve 1 kale tespit edilmiştir. 2024 yılı Zile’de devam eden çalışmalarda 3 kale,4 höyük, 2 tepe üstü yerleşme,5düz yerleşme,1 gözetleme kulesi, 1 yamaç yerleşmesi, 4tümülüs,4kaya mezarı,1 antik su kanalı,1kutsal alanve1 işlik (?)alanında incelemeler gerçekleştirilmiştir. Ayrıca bu merkezlerin dışında Zile ve Turhal’da köy evlerinin duvar örgülerinde devşirme malzeme olarak kullanılan ya da âtıl vaziyette olan pres denge taşları, sütun parçaları, sütun başlıkları, yazıtlı blok taşlar gibi Antikçağ’a tarihlenen kültür varlıklarına rastlanılmıştır. 2025 yılı çalışmaları ise, Tokat merkez, Turhal ve Almus ilçelerinde gerçekleştirilmiştir. Bu merkezlerde yapılan çalışmalarda Almus’ta 3 kutsal alan, 1 höyük, 1 yamaç yerleşimi, 2 kaya mezarı, 3 nekropol alanı, 1 kale ve 1 gözetleme kulesi; Tokat merkezde ise 1 kale, 6 kaya mezarı, 4 tümülüs, 1 höyük yerleşimi incelenmiştir. Turhal’da ise daha önce gidilen bir kalede tespit edilen Eski Yunanca yazıtın drone çekimleri yapılmıştır. Tüm bu verilere ve önceki yıllardaki (2013-2019) çalışmalarımıza dayanarak Turhal ve Zile ilçelerinin Antik Çağ’da önemli bir yerleşim merkezi olduğunu söylemek mümkündür. Bu proje, Tokat ili ve çevresinin Antikçağ’dan günümüze uzanan kültürel mirasını oluşturan yerleşim alanları, kutsal mekânlar ve mezar tipolojilerinin belirlenmesi yoluyla bölgenin tarihi gelişimini bütüncül bir yaklaşımla ele almayı amaçlamaktadır. Çalışma sonucunda Tokat’ın kültür envanteri hazırlanarak, kentin arkeolojik ve kültürel değerlerinin bilimsel temelde belgelenmesi sağlanacaktır.
