Proje Adı:Tokat ili, Merkez, Zile,Turhal ve Almus ilçeleri Arkeolojik Yüzey Araştırması
Proje Numarası: YA016005 (2022)
Çalışma Ekibi: Dr. Öğr. Üyesi Şengül Dilek FUL - Dr. Öğr. Üyesi Murat TEKİN - Doç. Dr. Hatice UYANIK - Prof. Dr. Davut YİĞİTPAŞA - Doç. Dr. Aygün KALINBAYRAK ERCAN - Prof. Dr. Tekin SUSAM - Dr. Öğr. Üyesi Kemal ERSAYIN
Tokat ili Merkez, Zile,Turhal ve Almus ilçeleri Arkeolojik Yüzey Araştırması projesi ile Tokat Merkez, Zile, Turhal ve Almus ilçelerindeki Antikçağ’a ait kültür varlıklarının tespiti, envanteri ve bilimsel değerlendirilmesi gerçekleştirilerek bölgenin Antikçağ dokusunun ortaya çıkarılması amaçlanmıştır. Bu amaçla 2022 yılında Zile’de başlayan çalışmalar sonucunda Antikçağ’a tarihlenen 2 kaya mezarı, 2 tümülüs, 2 kale, 1 açık hava kutsal alanı, 2 nekropol alanı, 1 antik su kanalı ile 2 grafito tespit edilerek kayıt altına alınmıştır. Bununla birlikte tescilli olan 2 tümülüs, 1 açık hava kutsal alanı ve 1 antik su kanalı kalıntısı ile tescilli olmamakla birlikte daha önceki yayınlardan bilinen 1 kalede de incelemeler yapılmıştır. 2023 yılındaki çalışmalar Zile ve Turhal ilçelerinde devam etmiştir. Gerçekleştirilen çalışmalar neticesinde Turhal ilçesinde 1 kale, 1 gözetleme kulesi, 1 kutsal alan, 1nekropol alanı ve bir yamaç yerleşimi; Zile ilçesinde ise 1 yamaç yerleşimi, 1 tepe üstü yerleşimi,1 höyük ve 1 kale tespit edilmiştir. 2024 yılı Zile’de devam eden çalışmalarda 3 kale,4 höyük, 2 tepe üstü yerleşme,5düz yerleşme,1 gözetleme kulesi, 1 yamaç yerleşmesi, 4tümülüs,4kaya mezarı,1 antik su kanalı,1kutsal alanve1 işlik (?)alanında incelemeler gerçekleştirilmiştir. Ayrıca bu merkezlerin dışında Zile ve Turhal’da köy evlerinin duvar örgülerinde devşirme malzeme olarak kullanılan ya da âtıl vaziyette olan pres denge taşları, sütun parçaları, sütun başlıkları, yazıtlı blok taşlar gibi Antikçağ’a tarihlenen kültür varlıklarına rastlanılmıştır. 2025 yılı çalışmaları ise, Tokat merkez, Turhal ve Almus ilçelerinde gerçekleştirilmiştir. Bu merkezlerde yapılan çalışmalarda Almus’ta 3 kutsal alan, 1 höyük, 1 yamaç yerleşimi, 2 kaya mezarı, 3 nekropol alanı, 1 kale ve 1 gözetleme kulesi; Tokat merkezde ise 1 kale, 6 kaya mezarı, 4 tümülüs, 1 höyük yerleşimi incelenmiştir. Turhal’da ise daha önce gidilen bir kalede tespit edilen Eski Yunanca yazıtın drone çekimleri yapılmıştır. Tüm bu verilere ve önceki yıllardaki (2013-2019) çalışmalarımıza dayanarak Turhal ve Zile ilçelerinin Antik Çağ’da önemli bir yerleşim merkezi olduğunu söylemek mümkündür. Bu proje, Tokat ili ve çevresinin Antikçağ’dan günümüze uzanan kültürel mirasını oluşturan yerleşim alanları, kutsal mekânlar ve mezar tipolojilerinin belirlenmesi yoluyla bölgenin tarihi gelişimini bütüncül bir yaklaşımla ele almayı amaçlamaktadır. Çalışma sonucunda Tokat’ın kültür envanteri hazırlanarak, kentin arkeolojik ve kültürel değerlerinin bilimsel temelde belgelenmesi sağlanacaktır.
